Publicatie AGOS, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, registratieaanvraag BOB Alubia de Anguiano (bonen)

Bekendmaking van een aanvraag tot registratie van een naam overeenkomstig artikel 50, lid 2, punt a), van Verordening (EU) nr. 1151/2012 van het Europees Parlement en de Raad inzake kwaliteitsregelingen voor landbouwproducten en levensmiddelen

(2022/C 182/05)

Deze bekendmaking verleent het recht om op grond van artikel 51 van Verordening (EU) nr. 1151/2012 van het Europees Parlement en de Raad1 binnen drie maanden na de datum van deze bekendmaking bezwaar aan te tekenen tegen de aanvraag.

ENIG DOCUMENT

“Alubia de Anguiano”

EU-nr.: PDO-ES-02642 – 14.10.2020

BOB (X) BGA ()

1. Naam

“Alubia de Anguiano”

2. Lidstaat of derde land

Spanje

3. Beschrijving van het landbouwproduct of levensmiddel
3.1. Productcategorie

Categorie 1.6. Groenten, fruit en granen, in ongewijzigde staat of verwerkt

3.2. Beschrijving van het product waarvoor de in punt 1 vermelde naam van toepassing is

Het onder de beschermde oorsprongsbenaming “Alubia de Anguiano” vallende product bestaat uit de droge, gedopte bonen van de El Encinar-staakboon van de soort Phaseolus vulgaris L (familie Fabaceae) die in de gemeente Anuiano worden geproduceerd en verpakt.

De “El Encinar”-cultivar ontstond uit een reeks lokale ecotypen die in de loop der eeuwen werden geselecteerd door landbouwers die de productiviteit en kwaliteitskenmerken ervan wilden verbeteren. Het groeipatroon ervan is onbepaald met lange internodia en daarom moet de boon aan een staak worden vastgemaakt om zich naar behoren te ontwikkelen. De groeicyclus varieert van 120 tot 180 dagen.

“Alubia de Anguiano” is een peulvrucht met de volgende kenmerken: middelgroot, ovaal, paars of wijnkleurig, met een lage luminositeit en saturatie, dunhuidig, met een laag oxaalzuurgehalte (ongeveer 625 mg/kg) en een hoog waterabsorptiepercentage (minimaal 95%) wanneer ze vóór het koken wordt geweekt. Hierdoor worden de bonen zachter en wordt de kooktijd korter, wat bevorderlijk is voor de culinaire waarde van het product.

Grootte

Gemiddeld

Breedte

5,80 mm ± 0,5 mm

Lengte

10,95 mm ± 1 mm

Dikte

5,10 mm ± 0,5 mm

Gewicht van 100 zaden (g)

38,36 ± 1,19

Dichtheid g/cm3

1,37 ± 0,03

Hardheid (compressieproef) (N/mm2)

0,58 ± 0,10

% waterabsorptie

≥ 98 ± 3,29

Hardheid na weken (compressieproef) (N/mm2)

0,07 ± 0,02

Hardheid (doorboringsproef) (N/mm2)

6,41 ± 1,25

Hardheid na weken (doorboringsproef) (N/mm2)

0,3 ± 0,03

Vorm

Ovaal

Helderheid

Glanzend

Kleur

Purperachtig/wijnkleurig

Spikkeling

Geen

Patroon

Geen patroon

De bonen moeten, wanneer ze worden verpakt, intact en gezond zijn en mogen geen gebreken vertonen, behalve zeer lichte spikkels op het oppervlak die geen afbreuk doen aan het algemene uiterlijk, de kwaliteit of de aanbiedingsvorm van de verpakking. Het vochtgehalte van de zaden mag niet meer dan 17% bedragen. De zaden moeten groter zijn dan de gaatjes in een sorteerzeef van 5 mm.

De culinaire kwaliteit van “Alubia de Anguiano”, die samenhangt met de manier waarop het product tijdens het koken reageert, heeft een directe invloed op de karakteristieke smaak van het bereide product. De bonen vormen geen klonten, maar blijven heel en intact met een gladde boterachtige textuur. De huid is niet waarneembaar en het mondgevoel is zeer aangenaam.

Deze kenmerken zorgen ervoor dat de bonen zeer gewild zijn op de markt en zeer veelzijdig zijn en geschikt zijn voor creatieve kookstijlen. De bonen van “Alubia de Anguiano” zijn zeer gemakkelijk en snel te koken en breken niet, zelfs niet wanneer ze te lang worden gekookt.

3.3. Diervoeders (alleen voor producten van dierlijke oorsprong) en grondstoffen (alleen voor verwerkte producten)

–

3.4. Specifieke onderdelen van het productieproces die in het afgebakende geografische gebied moeten plaatsvinden

Alle processen die verband houden met de productie, het doppen, het drogen, het bewaren en de bereiding van de beschermde oorsprongsbenaming “Alubia de Anguiano” moeten plaatsvinden in het afgebakende geografische gebied.

3.5. Specifieke voorschriften betreffende het in plakken snijden, het raspen, het verpakken, enz. van het product waarnaar de geregistreerde naam verwijst

Hoewel deze stappen na de productie plaatsvinden, worden de verpakking en etikettering aan de bron verricht door de geregistreerde marktdeelnemers van de benaming en worden ze als cruciaal beschouwd voor de kwaliteitsborging en voor het garanderen van voldoende traceerbaarheid en monitoring. De reden hiervoor is dat bonen gemakkelijk kunnen worden vermengd met bonen uit andere bronnen, dwergbonen, andere variëteiten of bonen die niet naar behoren zijn bewaard. Hierdoor wordt ook de reputatie van het product beschermd.

Het verpakken kan met de hand gebeuren of met behulp van automatische of semiautomatische weegtoestellen. Er worden verpakkingen met een nettogewicht van 0,5, 1, 2 en 3 kg gebruikt. Voor verkoop aan de horeca kunnen ook zakken van 5, 10 en 20 kg worden gebruikt.

Op voorwaarde dat wordt verwezen naar de BOB en dat er een adequaat monitoringsysteem bestaat om de traceerbaarheid van het product voor de eindverbruiker te waarborgen, is de mogelijkheid van herverpakking toegestaan en mogen individuele producenten bulkzendingen maken waarbij de etiketten achteraf worden aangebracht. In voorkomend geval moeten dergelijke praktijken worden aangemeld bij de beheersinstantie of anders bij de bevoegde autoriteit.

3.6. Specifieke voorschriften betreffende de etikettering van het product waarnaar de geregistreerde naam verwijst

Het etiket van elke verpakkingseenheid moet genummerd zijn en het volgende vermelden: de naam van de beschermde oorsprongsbenaming “Alubia de Anguiano”, het logo ervan en (in een ander gezichtsveld) het jaar waarin de bonen zijn geoogst.

Alle producenten en verwerkers die aan de eisen van het productdossier voldoen, hebben toegang tot het specifieke logo voor het product.

4. Beknopte beschrijving van het afgebakende geografische gebied

Het afgebakende geografische gebied bestrijkt de gemeente Anguiano (totale oppervlakte 90,89 km2), die gelegen is in het Sierra-district van de Rioja Alta.

5. Verband met het geografische gebied

De specifieke klimatologische en bodemgesteldheid in het afgebakende geografische gebied en de deskundigheid van de plaatselijke producenten en verwerkers zorgen ervoor dat er een causaal verband bestaat tussen de kenmerken en de kwaliteit van het product en de geografische omgeving.

Kwaliteit of kenmerken van het product

“Alubia de Anguiano”-bonen worden uitsluitend verkregen uit de variëteit “El Encinar” en verschillen van de bonen van andere rassen door de specifieke fysische kenmerken die in punt 3.2 zijn beschreven. Ze verschillen echter ook aanzienlijk van de bonen die in aangrenzende gebieden worden geteeld. De in het geografische gebied geteelde bonen zijn opmerkelijk vanwege hun aanzienlijke gewicht, dichtheid en reologische capaciteit (weerstand tegen vervorming of barsten) en hun hoge waterabsorptiecapaciteit wanneer ze vóór het koken worden geweekt.

Hun hoge waterabsorptiecapaciteit maakt het mogelijk dat de met behulp van de doorboringsproef gemeten hardheid daalt van 6,4 N/mm2 tot 0,30 N/mm2, waardoor de processen van zetmeelsverstijfseling en eiwitdenaturatie versnellen en de kooktijd korter wordt. Zelfs wanneer ze te lang worden gekookt, breken “Alubia de Anguiano”-bonen niet. Dit kenmerk heeft een directe invloed op de smaak en is in combinatie met andere kenmerken verantwoordelijk voor de hoge culinaire kwaliteit van het product.

Natuurlijke factoren

Orografie

De gemeente Anguiano bevindt zich aan de midden/bovenloop van de Najerilla. De hoogte in het beschermde gebied bedraagt tussen 600 meter in het laagste gedeelte van de Najerilla en 750 m in de berggebieden, waar er duidelijke belemmeringen zijn voor de teelt van dit gewas. Het reliëf bestaat uit een reeks pieken en massieven, met vaak grote hoogteverschillen die bodemerosie voorkomen (evolutie).

De steile hellingen en de samenstelling van de kalkhoudende rotsen hebben geleid tot puinafzettingen waar de bodem nauwelijks is ontwikkeld. Deze gebieden worden als “arme grond” omschreven en de “Alubia de Anguiano”-bonen worden hier op een andere manier geteeld dan in aangrenzende gebieden die niet dezelfde kenmerken hebben.

Bodemgesteldheid

Deze typische bergachtige bodems (arm en niet goed ontwikkeld) dateren van het tertiair en bestaan voornamelijk uit conglomeraten, leisteen en zandsteen. De hardheid van de puinafzettingen komt tot uiting in de gewassen, die een kleinere oogst opleveren van zaden van kleinere omvang maar betere kwaliteit.

De afwatering van de bodem is zeer goed. Dit is van cruciaal belang voor de juiste ontwikkeling van de “Alubia de Anguiano”-bonen, waarvoor vocht een beperkende factor is. Te veel water is echter ook zeer schadelijk, aangezien dit de verspreiding van tal van ziekten in de hand kan werken.

Door de zure, kalkvrije bodems in het gebied hebben de “Alubia de Anguiano” -bonen een dunnere huid en een lager oxaalzuurgehalte (ongeveer 625 mg/kg) in de cellen onder de opperhuid. Dit verhoogt hun waterabsorptiecapaciteit tijdens de weekfase en verkort de kooktijd.

Klimaat

De gemiddelde jaartemperatuur in het geografische gebied van de BOB bedraagt 9,7 °C. De gemiddelde maximumtemperatuur is 13,8 °C en de warmste maanden zijn juli, augustus en juni (in die volgorde). De gemiddelde minimumtemperatuur is 6 °C en februari en januari zijn de koudste maanden. De temperatuur stijgt op 37 dagen boven 25 °C en daalt gedurende 58 dagen (per jaar) onder 0 °C. Er zijn ook aanzienlijke temperatuurschommelingen, met zeer koude nachten en warmere dagen. Daardoor is de oogst kleiner, maar hebben de bonen een betere kwaliteit.

De specifieke klimaatomstandigheden van het bergachtige gebied zijn ideaal voor de goede ontwikkeling van de “Alubia de Anguiano”-bonen. Ze worden in het voorjaar ingezaaid en in de zomer/herfst geoogst. De minimale groeitemperatuur bedraagt ongeveer 8 °C. De minimumtemperatuur voor kieming bedraagt 12 °C. Aangezien de plant kan sterven als de temperatuur onder 3 °C daalt, is hij zeer vorstgevoelig.

“Alubia de Anguiano”-bonen hebben ook vocht nodig voor een goede ontwikkeling. Het aantal dagen met waarneembare regenval, d.w.z. meer dan 1 l/m2 is tachtig. De geaccumuleerde neerslag bedraagt 39,06 l/m2. De regenachtigste maanden zijn maart, juni en oktober en de maanden met de minste neerslag zijn december, januari en mei. De verdampingsreferentiewaarde bedraagt 913,9 mm. De relatieve luchtvochtigheid is 68,33% en de gemiddelde totale intensiteit van de zonnestraling bedraagt 185,44 W/m2. De gemiddelde bodemtemperatuur bedraagt 15,03 °C.

Behalve van de neerslag profiteert het gewas ook van de hoge relatieve vochtigheid in de lente en zelfs in de zomer. Deze vochtigheid ontstaat in de dalen door de variatie tussen dag- en nachttemperaturen en de nabijheid van de rivieren.

Menselijke factoren

Er is ook sprake van karakteristieke sociale en culturele praktijken in het geografische gebied. Zo zijn de manier waarop landbouwers de variëteiten al sinds mensenheugenis selecteren, de optimale teeltmethoden om de beste kwaliteiten te verkrijgen, de geleiding langs staken die nodig is voor de stokboonvariëteit, de kennis om de bonen precies op het juiste moment te oogsten en het natuurlijke proces dat wordt toegepast om ze te drogen, allemaal in de loop der jaren verworven en doorgegeven. Dit is ook een belangrijke factor om bonen van hoge kwaliteit te produceren en alle intrinsieke kenmerken zo lang mogelijk te bewaren.

Om als “Alubia de Anguiano”-bonen te worden aangemerkt, mogen de zaden uitsluitend afkomstig zijn van de plaatselijke staakboonvariëteit “El Encinar” en moeten ze in perfecte staat verkeren. De deskundigheid van de lokale producenten is in dit verband van groot belang, aangezien zij al jaren zaden selecteren ter verbetering van hun kwaliteit en hun vermogen om zich aan de afgebakende geografische omgeving aan te passen, waardoor ze zich anders ontwikkelen dan dezelfde variëteit die in andere (ook aangrenzende) gebieden wordt geteeld.

De kennis die is opgedaan door producenten die gedurende hun hele leven de beste planten hebben verzorgd en geselecteerd, is ook van essentieel belang om te bepalen wanneer de bonen het best kunnen worden geoogst, afhankelijk van de rijpheid van de planten en de kleur van de peulen.

De technische knowhow van de producenten is van belang bij de toepassing van de juiste technieken, zodat de plant op natuurlijke wijze kan drogen nadat hij is uitgetrokken en uitgespreid. Als dit in het veld gebeurt, moet bijzondere aandacht worden besteed aan het dorsen, dat ook op het juiste tijdstip moet gebeuren, afhankelijk van het vochtgehalte van de boon. De technische knowhow van de producenten is ook van cruciaal belang voor het selecteren van de beste bonen gedurende het hele proces, aangezien alleen bonen van goede kwaliteit in de handel mogen worden gebracht. Het gaat daarbij zowel om hun gezondheidsstatus (gebarsten of gebroken bonen worden verwijderd) als om het feit dat bonen in eenzelfde partij gelijkmatig moeten worden gedroogd en hetzelfde vochtgehalte moeten hebben.

Aangezien “Alubia de Anguiano”-bonenstaken klimplanten zijn en in alle richtingen kunnen groeien, moeten er staken in de grond worden aangebracht zodat de plant zich op de juiste manier ontwikkelt. De staken moeten correct worden ingebracht en vastgezet. Daarvoor zijn aanzienlijke vaardigheden vereist, aangezien windschade tot grote verliezen kan leiden als de planten omverwaaien, breken of verstrikt raken. Dit zou ook de inplanting van nieuwe staken vereisen, met de extra arbeidskosten van dien.

In de afgelopen jaren is het areaal voor de rode klim- of stokboon (zoals “Alubia de Anguiano” ook bekendstaat) aanzienlijk verkleind. Dit heeft geleid tot een daling van de opbrengst, niet alleen vanwege de concurrentie van andere, rendabelere gewassen, maar ook omdat de klimvariëteiten zijn vervangen door dwergvariëteiten, waarvan de productiekosten lager zijn en die een volledige mechanisering van alle teeltpraktijken mogelijk maken.

Er bestaat een reëel risico dat het klimboonzaadtype te gehomogeniseerd raakt en dat andere zaden van elders – die niet dezelfde organoleptische eigenschappen hebben als de traditionele variëteiten – moeten worden geïntroduceerd. Nog een opkomend probleem is oneerlijke concurrentie, waarbij dwergboonrassen worden verkocht als klimvariëteiten, op basis van hun schijnbare gelijkenis en ondanks hun mindere kwaliteit. Het is van essentieel belang samen te werken om de plantaardige genetische hulpbronnen en de biodiversiteit van “Alubia de Anguiano”-bonen in stand te houden door de “El Encinar”-variëteit, die van oudsher in het beschermde geografische gebied is ontwikkeld en geteeld, te herstellen.

Het is ook bekend dat het beschermen van inheemse rassen zeer gunstig is voor het platteland, met name in afgelegen, achtergestelde gebieden zoals het geografische gebied waar “Alubia de Anguiano”-bonen worden geteeld. Er zijn onmiskenbare genetische, sociale, culturele, ecologische en economische redenen om het herstel, de instandhouding en de ontwikkeling van inheemse plantenrassen te ondersteunen. Dit geldt met name voor gebieden in bergstreken, zoals Anguiano. De telers in deze gemeente zijn zich ervan bewust dat het benadrukken van de specificiteit van producten als deze in wezen hun enige mogelijkheid is om te concurreren met andere, meer gespecialiseerde productieregio’s.

Verwijzing naar de bekendmaking van het productdossier

In de rubriek “Pliegos de condiciones”:

https://www.larioja.org/agricultura/es/calidad-agroalimentaria

Naar boven